Kalimthi nëpër historinë e Skenderajt

Komuna e Skënderajt është një territor i cili daton i banuar që nga kohërat e lashta Ilire e që dëshmohet me dokumentacione arkivore dhe që ka një parahistori të dëshmuar përmes gërmimesh arkeologjike si: Runiku – lokalitet i Neolitit të hershëm dhe të ri, pastaj monumentet mesjetare si Syrigana – kështjellë antike dhe mesjetare; monumenti mesjetar në Tushilë – “Gjytet” (gërmadha) etj.

Skenderaj është qendra e një krahine ndër me kryengritëset në gjithë trojet shqiptare. Populli i saj i ngulitur që nga lashtësia në këto troje, gjithmonë, deri në ditët e sotme, ishte i prirur që të mos nënshtorhet ndaj asnjë pushtuesi pa marrë parasysh fuqinë e tij, duke pasur gjithherë për motiv mbrojtjën e trojeve të veta etnike.